Μάθε τι είναι το μικροβίωμα του εντέρου και πώς σχετίζεται με ψυχικές διαταραχές

Οι συγγραφείς, με επικεφαλής τους Ιταλούς ερευνητές Γκαμπριέλε Σάνι και Μίρκο Μάντσια, εξέτασαν τα στοιχεία από μελέτες σε ζώα και ανθρώπους για να αναδείξουν τη μέχρι τώρα κατανόηση των επιστημόνων για το πώς αλλάζει το μικροβίωμα του εντέρου σε άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές, και στη συνέχεια πρότειναν κάποια θεωρητικά μοντέλα για να εξηγήσουν τη μεταξύ τους σχέση.

Το μικροβίωμα είναι ένας βιολογικός παράγοντας, εν μέρει κληρονομικός, που μέχρι στιγμής έχει παραμεληθεί σε σχέση με την πρόβλεψη κινδύνου για σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Το ανθρώπινο μικροβίωμα αποτελείται από ένα σύνολο μικροβίων, συμπεριλαμβανομένων ιών, βακτηρίων και ευκαρυωτικών οργανισμών, που κατοικούν σε αρκετές οικοθέσεις του οργανισμού, εξηγούν οι συγγραφείς.

Λόγω του αποδεδειγμένου ρόλου του στη ρύθμιση της ασθένειας και της υγείας, ο χαρακτηρισμός του μικροβιώματος που κατοικεί στο έντερο έχει συγκεντρώσει μεγάλο ενδιαφέρον. Στην πραγματικότητα, οι μεταβολές των μικροβίων του εντέρου έχουν συνδεθεί, μεταξύ άλλων, με την παχυσαρκία, την ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος και την απόκριση στα φάρμακα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο διαμορφωτικός ρόλος που αποκτά το μικροβίωμα στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Οι συγγραφείς ορίζουν τις σοβαρές ψυχικές διαταραχές ως χρόνιες και επαναλαμβανόμενες ψυχιατρικές διαγνώσεις, όπως «σχιζοφρένεια», «διπολική διαταραχή» και «μείζονα καταθλιπτική διαταραχή» που συχνά δεν ανταποκρίνονται πλήρως στη θεραπεία. Οι ερευνητές, παραθέτοντας τις μεγάλες ανισότητες των ατόμων που διαγνώστηκαν με κάποια σοβαρή ψυχική διαταραχή, εστίασαν σε προληπτικές μεθόδους για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων για εκείνους που έχουν κλινικά υψηλό κίνδυνο για σοβαρές ψυχικές διαταραχές.

Πρόσφατα ευρήματα δείχνουν συνδέσεις μεταξύ της διατροφής και της ψυχικής υγείας, συσχετίζοντας προ-φλεγμονώδεις δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη με κακά αποτελέσματα ψυχικής υγείας. Η έρευνα έχει επίσης δείξει βελτιωμένη ποιότητα ζωής και μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων για ασθενείς με διάγνωση κατάθλιψης που ακολουθούν μεσογειακή διατροφή.

Η αναπτυσσόμενη έρευνα έδειξε επίσης συνδέσεις μεταξύ των μικροβίων του εντέρου και της ψυχικής υγείας, που ονομάστηκαν από τους νευροεπιστήμονες άξονας μικροβιώματος-εντέρου-εγκεφάλου. Για παράδειγμα, σημαντικές διαφορές βρέθηκαν στη μικροβιακή σύνθεση ανθρώπων με αυξημένα καταθλιπτικά συμπτώματα και χαμηλότερη αναφερόμενη ποιότητα ζωής σε σχέση με υγιείς συμμετέχοντες.

Οι συγγραφείς εντόπισαν αρκετές μελέτες που δείχνουν μειωμένη βιοποικιλότητα στο μικροβίωμα για εκείνους που διαγνώστηκαν με σοβαρές ψυχικές διαταραχές σε σύγκριση με τους υγιείς.

Για παράδειγμα, βακτήρια επισημασμένα ως προαιρετικά αναερόβια ήταν πιο πιθανό να βρεθούν στο μικροβίωμα του εντέρου ασθενών χωρίς φάρμακα που είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή και μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Έχει τεκμηριωθεί ότι η δυσβολία του εντέρου (επίμονη ανισορροπία της μικροβιακής κοινότητας του εντέρου) και η διαρροή του εντέρου (αυξημένη διαπερατότητα της επένδυσης του εντέρου που επιτρέπει «διαρροή» στην κυκλοφορία του αίματος) θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία μέσω οδών όπως η ανοσολογική ρύθμιση, το οξειδωτικό/νιτροδωτικό στρες και η νευροπλαστικότητα.

Ενώ εξετάζουν τις διαφορές μεταξύ συγκεκριμένων διαταραχών και υγιών ελέγχων, οι συγγραφείς αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για το πώς τα μικροβιώματα μπορεί να ποικίλλουν σε άτομα με κίνδυνο για σοβαρές ψυχικές διαταραχές και άτομα σε μεταγενέστερα στάδια μιας τέτοιας διαταραχής.

Σημειώνοντας ότι το μικροβίωμα διαμορφώνεται ταυτόχρονα με το νευρικό σύστημα και έχει παρόμοια κρίσιμα στάδια ανάπτυξης, οι συγγραφείς επισημαίνουν τα αυξανόμενα αποδεικτικά δεδομένα για τον βασικό ρόλο που παίζουν τα μικρόβια στη νευροανάπτυξη, ειδικά ως μετριαστικός παράγοντας της ωριμότητας του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) σε πρώιμα αναπτυξιακά στάδια.

Στο άρθρο, οι ερευνητές συζητούν μελέτες της περιγεννητικής περιόδου και του μητρικού μικροβιώματος με την επίδρασή του στην ψυχολογική ανάπτυξη του απογόνου. Για παράδειγμα, η έκθεση της μητέρας στο άγχος μπορεί να αλλάξει το μικροβίωμα του εντέρου του απογόνου και να επηρεάσει τη συμπεριφορά του. Η έρευνα έχει συνδέσει τα μειωμένα επίπεδα προβιοτικών του απογόνου στο έντερο με αυξημένο άγχος και εξασθενημένες γνωστικές λειτουργίες.

Οι συγγραφείς παραδέχονται ότι μεγάλο μέρος αυτής της έρευνας προέρχεται από μελέτες σε ποντίκια. Στα ποντίκια με διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, οι απόγονοι παρουσίασαν μειωμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, χαμηλό ενδιαφέρον για κοινωνική καινοτομία, αλλοιωμένη κοινωνικότητα.

Σε μια άλλη μελέτη, οι απόγονοι ποντικιών που έλαβαν αντιβιοτικά κατά τη διάρκεια ή αμέσως πριν από την εγκυμοσύνη είχαν μειωμένη κινητική και διερευνητική δραστηριότητα, χαμηλή αναστολή της πρόληψης, μειωμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και άγχος. Είναι ενδιαφέρον ότι αυτές οι συμπεριφορές υποχώρησαν με την ανατροφή αυτών των ποντικιών από μητέρες ελέγχου.

Αθροιστικά, τα δεδομένα δείχνουν την ύπαρξη συγκεκριμένων, και περιορισμένων, κρίσιμων περιόδων που το μικροβίωμα του εντέρου δρα στη λειτουργία και την πλαστικότητα των νευρωνικών κυκλωμάτων, εξηγούν οι συγγραφείς.

Παρ’ όλα αυτά, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι μόνο μία μελέτη σε αυτήν την ανασκόπηση εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο τα τροποποιημένα μικροβιώματα επηρεάζουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ψυχικών διαταραχών στους ανθρώπους. Βρέθηκε ότι εκείνοι που διατρέχουν κίνδυνο για σοβαρές ψυχικές διαταραχές έχουν κλινικά σημαντική διαφορά στη συνολική σύνθεση μικροβιώματος.

Με βάση τη βιβλιογραφική ανασκόπηση, οι συγγραφείς προτείνουν ορισμένους μηχανισμούς για το πώς οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου και στην έκφραση των γονιδίων ενδέχεται να μετριάσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρών ψυχικών διαταραχών.

Αναφέρουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι επιπτώσεις του μικροβιώματος του εντέρου στο ΚΝΣ επηρεάζουν τη συμπεριφορά των θηλαστικών και αναστέλλουν ορισμένες γονιδιακές εκφράσεις.

Οι συγγραφείς προτείνουν επίσης ότι ορισμένα μικροβιώματα μπορεί να αυξήσουν τη διαπερατότητα φραγμού αίματος-εγκεφάλου, προδιαθέτοντας κάποιον να αναπτύξει νευροεκφυλιστική διαταραχή (π.χ. νόσος του Πάρκινσον). Προτείνουν επίσης ότι αλλαγές στη νευρογένεση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε γνωστικά ελλείμματα στην προσοχή, τη μνήμη, τη συναισθηματική μάθηση και την εκτελεστική λειτουργία.

Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να γίνει περισσότερη έρευνα σχετικά με τις τροποποιήσεις των μικροβίων του εντέρου κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής πορείας των σοβαρών ψυχικών διαταραχών, αν και μόνο η διαχρονική έρευνα μπορεί να δείξει την κατεύθυνση των αλλαγών στον άξονα μικροβιώματος-εντέρου-εγκεφάλου.

Πηγή: psychologynow.gr