Μαίρη Κόντζογλου: «Στα βιβλία μου ο έρωτας υπάρχει όπως υπάρχει και στη ζωή»

Από τον Άγγελο Γεραιουδάκη

Η ιστορία από τη τριλογία «Τα Παλιά Ασήμια» τι διαπραγματεύεται; 

Η τριλογία «Τα Παλιά Ασήμια» είναι ένα μυθιστόρημα με ιστορικά στοιχεία που αναφέρεται σε ό,τι προηγήθηκε και ακολούθησε της Μικρασιατικής καταστροφής, εστιάζει όμως στην ανταλλαγή πληθυσμών του 1924 και στους κατοίκους της Καππαδοκίας, μέσα από τη ζωή της οικογένειας Χατζηαβράμογλου και ιδιαίτερα μέσα από τη ζωή της κεντρικής ηρωίδας, Σεβαστής Χατζηαβράμογλου. Από τα κυρίαρχα στοιχεία της τριλογίας είναι ο έρωτας της Σεβαστής με τον αμερικανό καθηγητή Έλμερ Αλεξάντερ Κάρτερ που προσπαθεί να επιβιώσει ή να αναβιώσει και να συνεχίσει όσα έμειναν μισά, ογδόντα χρόνια μετά, μέσα από την Έλσα και τον Άλεξ. 

Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με τη συγκεκριμένη περίοδο της ιστορίας;

Ξεκινώντας από το ενδιαφέρον που μου προξένησε η ίδια η Καππαδοκία στο πρώτο μου ταξίδι εκεί, μελέτησα την ιστορία του τόπου, κατ’ επέκταση και την ιστορία της Μικράς Ασίας και έφτασα στην ανταλλαγή των πληθυσμών. Είναι γεγονός πως, ενώ με τη Μικρασιατική καταστροφή και μάλιστα την καταστροφή της Σμύρνης  έχει ασχοληθεί πολύ η λογοτεχνία καθώς είναι το μείζον γεγονός, για την ανταλλαγή δεν έχουν γραφεί παρά ελάχιστα –μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού– μυθιστορήματα. Αποφάσισα λοιπόν πως το γεγονός της ανταλλαγής που αφορούσε ενάμισι εκατομμύριο ψυχές θα ήταν ένα εξαιρετικό θέμα.  

Σε ποιον θα προτείνατε να διαβάσει τη συγκεκριμένη ιστορία;

Κατ’ αρχήν θα το πρότεινα σε όποιον αγαπάει τη λογοτεχνία. Επίσης, σε όποιον έχει ενδιαφέρον για τα ιστορικά μυθιστορήματα που φωτίζουν κάποια περίοδο της ιστορίας του ελληνικού έθνους. Θα το πρότεινα σε όσους έχουν ενδιαφέρον για τόπους μακρινούς, γοητευτικούς και μυστηριώδεις όπως είναι η Καππαδοκία. Σε εκείνους που τους αρέσουν οι ιστορίες για έρωτες που αντέχουν στον χρόνο. Σε όσους αρέσει να διαβάζουν μεγάλα πολυπρόσωπα μυθιστορήματα που δεν θέλεις να τελειώσουν, που τα παρατάς όλα για την ανάγνωσή τους και  μέσα από τα οποία μαθαίνεις για χρόνια και ήθη αλλοτινά. Την τριλογία «Τα Παλιά Ασήμια» θα την πρότεινα σε όποιον αγαπάει και απολαμβάνει το διάβασμα. 

Πιστεύετε ότι σε μια τριλογία τα πράγματα είναι πολύ πιο σκληρά και πιο ανταγωνιστικά και εάν ναι, γιατί;

Ασφαλώς και η συγγραφή μιας τριλογίας είναι πολύ πιο δύσκολη από ένα οποιοδήποτε άλλο μυθιστόρημα. Εδώ μιλάμε για 2.000 σελίδες, καταλαβαίνετε πως είναι ένα τεράστιο υλικό που πρέπει να διαχειριστείς, να ταξινομήσεις και να αξιοποιήσεις. Πρέπει να έχεις συνεχή έμπνευση –επί τέσσερα χρόνια, εννοώ– και φυσικά όταν ξεκινάς ένα τέτοιο εγχείρημα ποτέ δεν γνωρίζεις αν θα είσαι σε θέση να το ολοκληρώσεις. Η κυριότερη όμως δυσκολία σε μια τριλογία είναι πως κάθε βιβλίο πρέπει να είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Στην περίπτωση αυτή ανταγωνιστής του έργου σου είναι το ίδιο σου το έργο.

Κοιτώντας τη βιβλιογραφία σας παρατήρησα ότι έχετε γράψει στο παρελθόν άλλη μία τριλογία με τίτλο «Οι μεσημβρινοί της ζωής». Πώς ξεκινήσατε να γράφετε τριλογίες; 

Δεν είμαι «τριλολόγος». Θέλω να πω πως και τις δύο φορές, όταν ξεκίνησα τη συγγραφή, δεν ήξερα πως θα έγραφα τριλογία. Αυτό προκύπτει από τη μεγάλη ιστορία που εμφανίζεται μπροστά μου όσο «στήνω τα πιόνια», η οποία ιστορία σίγουρα δεν χωράει σε ένα ή σε δύο βιβλία. 

Ποια είναι τα υπέρ και τα κατά; Και τι έχει αλλάξει στον τρόπο γραφής και παρουσίασης μιας ιστορίας από την πρώτη ως τη δεύτερη τριλογία σας;

Στο «υπέρ» ασφαλώς συγκαταλέγεται το γεγονός πως έχοντας χώρο, σελίδες δηλαδή, μπορείς να εμβαθύνεις στα γεγονότα ή / και στον ψυχισμό των ηρώων, κάτι που εγώ το κάνω πάντα. Στα «κατά» βρίσκεται η μονοτονία, δηλαδή το ότι ασχολείσαι με το ίδιο θέμα και τους ίδιους ήρωες –όσο κι αν στο διάβα της εξιστόρησης τους εμπλουτίζεις– για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που για μένα και στις δύο τριλογίες  δεν ήταν λιγότερο από τρεισήμισι χρόνια. Ασφαλώς και έχει ωριμάσει η γραφή και ο λόγος μου πέντε χρόνια μετά την πρώτη τριλογία, κάτι που μου δίνει ιδιαίτερη χαρά.  

Ένα από τα θέματα που διαπραγματεύεστε στα βιβλία σας είναι ο έρωτας. Θεωρείτε ότι στην εποχή που ζούμε ένας μεγάλος έρωτας μπορεί να ευδοκιμήσει; 

Στα βιβλία μου ο έρωτας υπάρχει όπως υπάρχει και στη ζωή. Δηλαδή είναι μια κινητήρια δύναμη, είναι έμπνευση, δημιουργία και τελικά ανάσα. Πιστεύω πως ο έρωτας δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει πάνω στη γη και θα ευδοκιμεί όσο υπάρχουν άνθρωποι που ονειρεύονται και αναζητούν τον Θεό. Ή τον εαυτό τους…