Υπέρταση: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση αποτελεί στην εποχή μας την πιο συχνή αιτία για την οποία οι άνθρωποι, τουλάχιστον των αναπτυγμένων χωρών, επισκέπτονται το γιατρό τους.

Υπολογίζεται ότι το 25% των ενηλίκων έχει υπέρταση, ότι ένας στους τρεις από αυτούς δεν το γνωρίζει και από αυτούς που το γνωρίζουν λιγότεροι από τους μισούς προσπαθούν να την αντιμετωπίσουν.

Τελικά σ' όλο τον κόσμο μόνο το 15-20% των υπερτασικών ρυθμίζει την πίεση του.

Είναι εμφανής λοιπόν ο κίνδυνος, καθ' ότι όσο μεγαλύτερη είναι η αρτηριακή πίεση τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών, όπως η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια. Η αρτηριακή πίεση ωστόσο, είναι εύκολη στην διάγνωση και εύκολα θεραπεύεται.

Τι προκαλεί την υπέρταση;

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η υπέρταση είναι αποτέλεσμα του άγχους, της καθιστικής ζωής της παχυσαρκίας και γενικά της έντασης. Η πραγματικότητα είναι ότι ούτε οι γιατροί γνωρίζουν την ακριβή αιτία της δημιουργίας της, τουλάχιστον για το 95% των περιπτώσεων και πιστεύουν ότι οφείλεται σε συνδυασμό πολλών παραγόντων, γι' αυτό και συνήθως μιλάμε για «πρωτοπαθή υπέρταση» ή «ιδιοπαθή υπέρταση».

Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης;

Η υπέρταση συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα ή προειδοποιητικά σημεία. Συνήθως δε νιώθουμε την πίεση, ακόμα και όταν είναι υψηλή. Λίγα άτομα μπορεί να έχουν συμπτώματα όπως αδιαθεσία, πονοκέφαλο ή ρινορραγία. Η συντριπτική πλειοψηφία των υπερτασικών δεν γνωρίζει ότι έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, εκτός αν τη μετρήσει τυχαία.

Ποιος πάσχει από υπέρταση;

Θεωρητικά θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Πολλοί πιστεύουν ότι μόνο ο αγχώδης και νευρικός τύπος ανθρώπου πάσχει. Τα στοιχεία όμως δείχνουν ότι ακόμη και οι ήρεμοι άνθρωποι μπορεί να έχουν υπέρταση. Οι στατιστικές πάντως δείχνουν ότι οι ακόλουθες καταστάσεις συμβάλλουν με κάποιο τρόπο στην παρουσία ιδιοπαθούς υπέρτασης.

Το οικογενειακό ιστορικό
-Η ηλικία - Σχεδόν οι μισοί άνθρωποι από την ηλικία των 65 ετών έχουν υπέρταση.
-Το φύλο - Πριν από την ηλικία των 50 ετών η υπέρταση παρουσιάζεται πιο συχνά στους άντρες. Η συχνότητα εμφάνισης της στις γυναίκες αλλάζει μετά την εμμηνόπαυση και μετά την ηλικία των 50 - 55 ετών πιο πολλές γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες πάσχουν από υπέρταση.
-Το σωματικό βάρος -  Η υψηλή αρτηριακή πίεση παρατηρείται συχνότερα σε παχύσαρκα άτομα.
-Το αλάτι - Έχει  διαπιστωθεί ότι κατανάλωση αλατιού έχει  σχέση με την υπέρταση.
-Το άγχος - Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε επίμονη υπέρταση.
-Άλλοι παράγοντες - Μειωμένη σωματική άσκηση, κατάχρηση αλκοόλ, σακχαρώδης διαβήτης, παθήσεις του θυρεοειδούς, το κάπνισμα.

Πότε πρέπει να μετράμε την πίεση;

Αν η πίεση δεν ξεπερνά τα 140/90 και είμαστε ελεύθεροι από τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου, πρέπει να τη μετρήσουμε πάλι σε τρεις μήνες. Σε άλλες περιπτώσεις τη μετράμε συχνότερα και συμβουλευόμαστε το γιατρό.

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπέρτασης;

Η διάγνωση της υπέρτασης γίνεται μόνο με το πιεσόμετρο. Αν η αρτηριακή πίεση σε μια πρώτη επίσκεψη βρεθεί μεγαλύτερη από την κανονική τότε ο γιατρός θα μας ξανακαλέσει για συμπληρωματικές μετρήσεις μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή και περισσότερο, για να βεβαιωθεί ότι έχουμε υπέρταση.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η θεραπεία;

Παρ' όλο που μπορεί να αισθανόμαστε καλά και χωρίς θεραπεία, ο πιο σημαντικός λόγος αντιμετώπισης της υπέρτασης είναι η παρεμπόδιση των σημαντικών της επιπτώσεων, που είναι τα καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια και η καταστροφή γενικά των αγγείων. Σύμφωνα με στατιστικές, ακόμη και ήπια υπέρταση μπορεί να μειώσει το λεγόμενο «προσδόκιμο επιβίωσης» μπορεί να έχουμε κάποια συμπτώματα, αλλά μερικές σημαντικές μόνιμες βλάβες σε διάφορα όργανα του σώματος να έχουν ήδη συμβεί.

Πώς μπορεί να ελεγχθεί η υπέρταση χωρίς φάρμακα;

Οι στατιστικές δείχνουν ότι έχουμε πτώση της αρτηριακής πίεσης με την απώλεια βάρους, ακόμη και λίγων κιλών.
-Να περιορίσουμε την πρόσληψη αλατιού
-Η υψηλή περιεκτικότητα των τροφών σε κάλιο μπορεί να προστατέψει από την ανάπτυξη υπέρτασης. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, καθώς και τα φασολάκια.
-Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ
-Αν καπνίζουμε: Επηρεάζει την καρδιά, κάνοντας την να χτυπά πιο γρήγορα και μακροχρόνια τραυματίζει και στενεύει τα αγγεία, αυξάνοντας έμμεσα την πίεση.
-Σε περιόδους έντονου άγχους η καρδιά χτυπά σε πιο γρήγορους ρυθμούς και η αρτηριακή πίεση αυξάνεται.
-Η διατήρηση του σώματος μας σε καλή φυσική κατάσταση είναι από τα σημαντικότερα εφόδια για την πρόληψη και τη θεραπεία της υπέρτασης.

Πότε χρησιμοποιούμε φάρμακα για τη θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης;

Στους ασθενείς στους οποίους η αύξηση της αρτηριακής πίεσης έχει επιβεβαιωθεί με επανειλημμένες μετρήσεις στο ιατρείο σε διαδοχικές επισκέψεις και στους οποίους τα μη φαρμακευτικά μέσα δεν επιτυγχάνουν ικανοποιητική μείωση της πίεσης, θα χορηγηθεί φαρμακευτική θεραπεία.

Δρ Φίλιππος Στυλιανού, Πρόεδρος Κυπριακής Εταιρείας Υπέρτασης