Τροφική νεοφοβία: 10 τρόποι να την αντιμετωπίσετε

Στη διεθνή βιβλιογραφία η παιδική τροφική νεοφοβία χαρακτηρίζεται ως η αποφυγή ή η απροθυμία κατανάλωσης νέων (άγνωστων για το παιδί) τροφίμων. Το φαινόμενο αυτό, αν και σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζεται νωρίτερα, συνήθως εκδηλώνεται σε ηλικία 18 – 24 μηνών, κορυφώνεται μεταξύ 2 και 6 ετών και μειώνεται προοδευτικά με την ηλικία.

Μελέτες δείχνουν ότι η νεοφοβία εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά που θήλασαν λιγότερο απο 2 με 4 μήνες, ενώ είναι σπανιότερη σε βρέφη που θήλασαν περισσότερο απο 6 μήνες. Μια πιθανή εξήγηση θα ήταν ότι τα θηλάζοντα βρέφη λαμβάνουν περισσότερες γεύσεις μέσω του μητρικού γάλακτος και έτσι είναι πιο εξοικιωμένα με τις διαφορετικές γεύσεις. Επίσης η νεοφοβία είναι σπανιότερη σε παιδιά που συνηθίζουν να απολαμβάνουν ήρεμα οικογενειακά γεύματα σε σύγκριση με παιδιά που τρώνε μόνα τους τις περισσότερες φορές της ημέρας. Αυτό ερμηνεύεται γιατί τα παιδιά την ώρα του φαγητού παρατηρούν τους ενήλικες και οι δικές τους συνήθειες τα βοηθούν στο να παρακάμψουν σταδιακά τους δικούς τους ενδοιασμούς και να δοκιμάσουν κάτι νέο.

Νεοφοβία στους ενήλικες και άγχος

Υπάρχουν και ενήλικα άτομα που φοβούνται να δοκιμάσουν οποιαδήποτε νέα τροφή, αλλά και οτιδήποτε νέο γενικότερα. H επιστημονική ομάδα των Galloway, Lee και Birch βρήκε μια σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στη διατροφική νεοφοβία και στο άγχος, εντοπίζοντας ότι τα άτομα που φοβούνται να δοκιμάσουν νέα φαγητά και γεύσεις έχουν περισσότερο άγχος από τα άτομα που δεν κάνουν τέτοιες διατροφικές διακρίσεις. Παράλληλα πειράματα που έκαναν σε ποντίκια επιστήμονες από το πανεπιστήμιο του Ιλινόις, έδειξαν πως οι νεόφοβοι επίμυες (ποντίκια) έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής από τους νεόφιλους συγγενείς τους. Συγκεκριμένα οι νεόφοβοι επίμυες είχαν διάρκεια ζωής κατά 20% μικρότερη από τους νεοφιλικούς επίμυς, ενώ η θνησιμότητά τους ήταν 60% μεγαλύτερη. Τα ποντίκια είχαν τοποθετηθεί σε καινούριο περιβάλλον και τα παρατηρούσαν καθώς το εξερευνούσαν. Κάποια από αυτά που εμφάνιζαν νεοφοβία, δεν εξερευνούσαν σχεδόν καθόλου τον χώρο και αρνούνταν την ποικιλία και στην τρoφή. Οι μετρήσεις σε αυτά τα ποντίκια έδειξαν υψηλά ποσοστά των ορμονών του στρες. Δυστυχώς στους ενήλικες η νεοφοβία συχνά συνδέεται με ευρύτερες νευρώσεις και δεν είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη χωρίς την συνδρομή ειδικών ψυχολόγων.

Πώς να αντιμετωπίσετε την παιδική τροφική νεοφοβία:

• Δημιουργήστε την κατάλληλη ατμόσφαιρα: Καθίστε με το παιδί σας στο τραπέζι. Ετοιμάστε ένα οικογενειακό γεύμα σε ήρεμο περιβάλλον με όμορφα σερβίτσια.
• Βγείτε για ψώνια: εμπλέξτε με το παιδί σας τα ψώνια της εβδομάδας. Δώστε του μια σακούλα και αφήστε το να διαλέξει φρούτα και λάχανικά που να το εντυπωσιάζουν. Οι διαφορετικές υφές, τα σχήματα και τα χρώματα σίγουρα θα το συναρπάσουν.
• Μαγειρέψτε μαζί: Τα Σαββατοκύριακα ίσως βολεύουν για να μπείτε μαζί στην κουζίνα. Όσο περισσότερη επαφή, τόσο περισσότερη εξοικείωση.
• Κάντε αλλαγές: Ορισμένες φορές τα παιδιά δεν αρέσκονται σε συγκεκριμένη υφή και όχι σε συγκεκριμένη γεύση. Για παράδειγμα αν δεν θέλει να φάει το καρότο ωμό, δοκιμάστε να το δώσετε σε πουρέ ή ακόμα και σε χυμό.
• Αφήστε τους την πρωτοβουλία: Πρέπει να θυμάστε οτι οι γονείς είναι υπεύθυνοι για την ποιότητα της τροφής και όχι για την ποσότητα. Προσφέρετε στο παιδί σας υγειινές εναλλακτικές και αφήστε το να εξερευνήσει με τα χέρια και το στόμα τις τροφές. Η μέθοδος Baby Led Weaning παίζει καθοριστικό ρόλο για την αυτορρύθμιση του κορεσμού και των επιλογών.
• Δώστε εναλλακτικές: Ρωτήστε το παιδί αν θα ήθελε για παράδειγμα μπανάνα ή καρπούζι και όχι αν θα ήθελε να φάει γενικώς φρούτο. Προσοχή μην πέσετε στην παγίδα "φάε το φρούτο σου και μετά θα σου δώσω παγωτό" για να μην δημιουργήσετε κακές διατροφικές συνδέσεις και συνήθειες. Είναι σαν να λες σε ένα παιδί οτι το φρούτο είναι τόσο άνοστο/ανούσιο που για αν το φας θα σε επιβραβεύσω με κάτι γλυκό και νόστιμο!
• Φροντίστε για επαρκή οπτική επαφή: Στολίστε μια φρουτιέρα στον πάγκο της κουζίνας και προσπαθήστε να τρώτε φρούτα μπροστά στο παιδί. Είναι σημαντικό οι γονείς να ακολουθούν μια κοινή πρακτική.
•  Επιμείνετε: Μια φορά δεν φτάνει για να αποφασίσεις ότι δεν τρώει συγκεκριμένο φρούτο/λαχανικό. Συνεχίστε να προσφέρετε καθημερινά σαλάτα, ακόμα και αν δεν την αγγίζει. Μην ξεχνάτε οτι και μια μπουκιά είναι μεγάλο βήμα για ένα παιδί που το ένστικτό του του λέει να αντισταθεί.
• Υπομείνετε: Όσο και αν το ένστικτό σας λέει να "πιέσετε" το παιδί να φάει, κάντε υπομονή. Η ήρεμη και σταθερή προσσέγγιση φέρνει πάντα καλύτερα αποτελέσματα.
•  Εντοπίστε αν το παιδί χρησιμοποιεί το φαγητό ως μέσο πίεσης προ εσάς για να τυς κάνετε τα χατίρια ή για να αποσπάσει την προσοχή σας. Αν αυτό ισχύει πρέπει να του αφιερώσετε περισσότερο χρόνο και να στήσετε εκ νέου την σχέση σας σε καλύτερες βάσεις.