Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη γρίπη

Tι είναι και πώς μεταδίδεται η γρίπη

Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος, που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης A, B και C. Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή και το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). Η γρίπη μεταδίδεται μέσω του αέρα από το ένα άτομο στο άλλο, όταν κάποιος που νοσεί βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει και διασπείρει τους ιούς στον αέρα, με την μορφή πολύ μικρών και αόρατων σταγονιδίων.

Ο ψυχρός καιρός, η υγρασία αλλά και ο συγχρωτισμός σε κλειστούς χώρους σε συνάρτηση με την χαμηλή άμυνα του οργανισμού, είναι παράγοντες που αυξάνουν την μετάδοση της γρίπης. Οι ενήλικες μεταδίδουν την νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν και έως μία εβδομάδα από την στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά μεταδίδουν τους ιούς για περισσότερο από μια εβδομάδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης

Τα συμπτώματα της γρίπης ξεκινούν απότομα και έχουν οξέα χαρακτηριστικά. Περιλαμβάνουν πολύ υψηλό πυρετό (έως 40 βαθμούς C), καταρροή, ξηρό ερεθιστικό βήχα, πονόλαιμο, έντονη κεφαλαλγία, μυαλγίες, αρθραλγίες και μεγάλη κόπωση. Τα παιδιά μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα, όπως εμέτους, ναυτία και διάρροια. Τα συμπτώματα διαρκούν από 2 έως 7 ημέρες, ενώ ο βήχας μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο.

Στην Ελλάδα η περίοδος της γρίπης ξεκινάει από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, με έξαρση της νοσηρότητας από το Δεκέμβριο έως τον Φεβρουάριο.

Ποια συμπτώματα είναι περισσότερο ανησυχητικά

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που θεωρούνται ιδιαίτερα ανησυχητικά και όταν εμφανισθούν στα παιδιά ή στους ενήλικες, αποτελούν ένδειξη ότι πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με τον θεράποντα γιατρό, όπως:

• Υψηλός και παρατεταμένος πυρετός

• Γρήγορη αναπνοή

• Δυσχέρεια στην αναπνοή

• Αρνηση λήψης υγρών ή τροφής

• Κυάνωση

• Μειωμένη δραστηριότητα, υπνηλία ή λιποθυμία

• Διέγερση, σύγχυση ή σπασμοί

• Επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα, μετά από βελτίωση των συμπτωμάτων

• Επαναλαμβανόμενοι έμετοι

• Επιδείνωση των συμπτωμάτων συνυπάρχοντος χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού, αναπνευστικού, διαβήτη κ.λπ.)

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη γρίπη και το κοινό κρυολόγημα;

Πολλές φορές γίνεται σύγχυση ανάμεσα στην γρίπη και το κοινό κρυολόγημα, καθώς τα συμπτώματα ενός σοβαρού κρυολογήματος και μίας ελαφράς γρίπης είναι σχεδόν τα ίδια. Το κρυολόγημα προκαλείται από πολλούς ιούς που είναι διαφορετικοί από τους ιούς της γρίπης, οι οποίοι είναι συγκεκριμένοι.

Εκτός αυτού, τα συμπτώματα του κρυολογήματος, συνήθως είναι πιο ελαφρά, διαρκούν λιγότερο, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό με καταρροή, φτάρνισμα και πονόλαιμο, χωρίς να επεκτείνονται στο κατώτερο αναπνευστικό και πολύ σπάνια εμφανίζουν επιπλοκές.

Αντίθετα η γρίπη εμφανίζεται με θορυβώδη και οξέα συμπτώματα, που διαρκούν περισσότερο, προσβάλλουν συνήθως ολόκληρο το αναπνευστικό σύστημα και προκαλούν σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να είναι ακόμα και θανατηφόρες, ιδιαίτερα σε άτομα που είναι μεγάλης ηλικίας, έχουν χαμηλή άμυνα ή πάσχουν από χρόνια νοσήματα.

Επίσης άλλοι ιοί, όπως ρινοϊοί, αδενοϊοί, ιοί της παραγρίπης και ο ιός του αναπνευστικού συγκυτίου προκαλούν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης.

Πώς γίνεται η διάγνωση της γρίπης;

Συνήθως η διάγνωση της γρίπης γίνεται με βάση τα συμπτώματα. Ο επιστημονικός τρόπος που βάζει την σφραγίδα της διάγνωσης είναι με ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις, που απομονώνουν και καλλιεργούν τον ιό από τις εκκρίσεις του ρινοφάρυγγα ή ο έλεγχος για αντισώματα κατά του ιού στο αίμα.

Στην πραγματικότητα τέτοιες εξετάσεις δεν γίνονται, παρά μόνον σε περιόδους επιδημίας, αφού δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την γρίπη.

Να σημειωθεί ότι η γρίπη μπορεί να εμφανισθεί οποιαδήποτε εποχή του χρόνου με τα ίδια συμπτώματα, αλλά παρουσιάζει επιδημικές εξάρσεις τους χειμερινούς μήνες, γιατί τότε οι ιοί της γρίπης εμφανίζουν αυξημένη λοιμογόνο δύναμη, οι άνθρωποι έχουν μειωμένη άμυνα, λόγω του κρύου και το κυριότερο, λόγω συγχρωτισμού σε κλειστούς  χώρους (σχολεία, καφενεία, λεωφορεία, κινηματογράφους κ.λ.π.) οι ιοί είναι πολλαπλάσιοι.

Ποιές είναι οι επιπλοκές της γρίπης

Η γρίπη ως νόσος δεν είναι θανατηφόρος. Οι επιπλοκές της, όμως, μπορεί να έχουν θανατηφόρο εξέλιξη, ιδιαιτέρως για ασθενείς που είναι ηλικιωμένοι ή πάσχουν από άλλα χρόνια νοσήματα, όπως καρδιολογικά, αναπνευστικά, νεφρολογικά, ανοσολογικά, σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ. Oι κυριότερες επιπλοκές είναι:

• Πνευμονία μικροβιακή, κυρίως από πνευμονιόκοκκο

• Αφυδάτωση και ηλεκτρολυτικές διαταραχές

• Κρίσεις άσθματος σε νοσούντες από χρόνιο βρογχικό άσθμα

• Παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας

• Επιδείνωση καρδιακής ανεπάρκειας

• Απορρύθμιση σακχαρώδη διαβήτη

• Ιγμορίτιδα και ωτίτιδα (ιδίως στα παιδιά).

Υπάρχει θεραπεία για τη γρίπη;

Επειδή η γρίπη είναι ίωση δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία. Ο ιός θα κάνει τον κύκλο του και θα φύγει. Η θεραπεία που προτείνουμε είναι συμπτωματική, όπως:

• Αντιπυρετικά, αντιφλεγμονώδη και παυσίπονα

• Ξεκούραση, γιατί βοηθάει την άμυνα του οργανισμού

• Aφθονα υγρά (νερό, αφεψήματα, σούπες)

• Αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ

• Λήψη αντιβίωσης, μόνo μετά από συμβουλή γιατρού, αν υπάρχουν επιπλοκές

• Αποφυγή λήψης ασπιρίνης, κυρίως από παιδιά και εφήβους, γιατί μπορεί να προκληθεί σοβαρό νόσημα, που ονομάζεται σύνδρομο Reye

Υπάρχουν αντιϊκά φάρμακα για την γρίπη;

Υπάρχουν δύο κατηγορίες φαρμάκων, η κατηγορία της αμανταδίνης και η κατηγορία των αναστολέων της νευραμινιδάσης. Και στις δύο κατηγορίες έχει αναφερθεί ότι ο οργανισμός του ανθρώπου παρουσιάζει αντοχή και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να λαμβάνονται μόνον με ιατρική συνταγή. Η χορήγηση ορισμένων από αυτά τα φάρμακα αντενδείκνυται σε εγκύους, ενώ πρέπει να χορηγούνται με ιδιαίτερη προσοχή σε αλκοολικούς, άτομα με ψυχιατρικό ιστορικό, παθήσεις του αναπνευστικού, καρδιακής και ηπατικής ανεπάρκειας.

Υπάρχει προστασία από τη γρίπη;

Ο μοναδικός τρόπος προστασίας από τη γρίπη είναι ο εμβολιασμός του πληθυσμού. Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να υποκαταστήσει το εμβόλιο. Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου κάθε έτους, χωρίς αυτό να αποκλείει κάποιος να μπορεί να εμβολιαστεί οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών, σε περίπτωση που δεν εμβολιάστηκε εγκαίρως για κάποιο λόγο. Περίπου 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό ο οργανισμός έχει δημιουργήσει τα κατάλληλα αντισώματα κατά της γρίπης. Να σημειωθεί ότι το εμβόλιο της γρίππης δεν προστατεύει από το στέλεχος Η5Ν1 που προκαλεί τη γρίπη των πτηνών.

Δεν χρειάζεται επαναληπτική δόση του εμβολίου κατά τη διάρκεια του έτους για τους ενήλικες. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο στα παιδιά κάτω των 9 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά, οπότε το εμβόλιο χορηγείται σε δύο δόσεις μέσα σε διάστημα ενός μηνός.

Το εμβόλιο κάθε χρόνο αλλάζει σύσταση, καθώς σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (με πληροφορίες που συλλέγονται από 110 εργαστήρια σε 80 χώρες τον Φεβρουάριο κάθε χρόνου),  προστίθενται κάθε φορά τα νέα επικρατούντα και τα ανθεκτικά στελέχη των ιών που είχαν επικρατήσει κατά την προηγούμενη χρονιά και δίνονται οι εντολές για την παραγωγή του κατάλληλου εμβολίου, που θα κυκλοφορήσει τον επόμενο χρόνο. Και τούτο διότι κάθε χρόνο ένα κομμάτι του γενετικού υλικού του ιού της γρίπης μεταλλάσσεται. Οι αλλαγές αυτές με την πάροδο των ετών επιπροστίθενται με αποτέλεσμα κάθε 30 περίπου χρόνια να αλλάζει εντελώς το γενετικό υπόστρωμα του ιού και τότε να εμφανίζεται πανδημία γρίπης. Η ανοσία που αφήνει το εμβόλιο διαρκεί 6 μήνες και γι’ αυτό ο εμβολιασμός πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το εμβόλιο μπορεί:

• Να προκαλέσει αλλεργία

• Να δημιουργήσει τοπικές αντιδράσεις (ερύθημα, άλγος, οίδημα, εκχύμωση, σκλήρυνση)

• Να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, αλλά πολύ μικρότερης βαρύτητας, που παρέρχονται σε 1-2 ημέρες χωρίς φαρμακευτική αγωγή

Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ανέρχεται σε 70-80%, καθώς είναι δυνατόν να μη δημιουργήσει τον απαραίτητο τίτλο αντισωμάτων σε ηλικιωμένους, άτομα με χαμηλή ανοσία ή με συνυπάρχοντα χρόνια νοσήματα είτε λόγω ιδιοσυστασίας του οργανισμού, ή ακόμα λόγω μη ανταποκρίσεως στα συγκεκριμένα στελέχη του εμβολίου.

Ποια άτομα πρέπει να εμβολιάζονται;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν ποια άτομα θεωρούνται υψηλού κινδύνου και πρέπει να εμβολιάζονται:

• Ατομα ηλικίας άνω των 65 ετών

• Οι πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα και βρογχικό άσθμα

• Οι πάσχοντες από χρόνια καρδιαγγειακά νοσήματα

• Οι πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

• Οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ή άλλα μεταβολικά νοσήματα

• Οι ανοσοκατασταλμένοι εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας

• Οι πάσχοντες από δρεπανοκυτταρική νόσο ή άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες

• Παιδιά που λαμβάνουν μακροχρονίως θεραπεία με ασπιρίνη, προκειμένου να ελαττωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης συνδρόμου Reye

• Οσοι μονίμως κατοικούν ή εργάζονται σε κλειστούς χώρους όπου συγχρωτίζονται πολλά άτομα (σχολεία, γηροκομεία, φυλακές, κινηματογράφοι, ιδρύματα, κ.λπ.)

• Οι νοσηλευτές, οι εργαζόμενοι σε κοινωνικές υπηρεσίες και όσοι έρχονται σε καθημερινή επαφή με άτομα υψηλού κινδύνου

• Οι απασχολούμενοι στην πτηνοτροφία (εκτροφείς, σφαγείς, κ.λπ.) συμπεριλαμβανομένου και του εποχικού προσωπικού για την αποφυγή πιθανής επιλοίμωξης από το στέλεχος Η5Ν1 που προσβάλλει τα πτηνά και μπορεί να οδηγήσει σε μετάλλαξη του ιού της γρίππης και εμφάνιση πανδημίας.

Πηγή: medinova.gr